ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

του Σάββα Πούλου
Εδώ και λίγο καιρό διαβάζουμε πολλά δημοσιεύματα για τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα στην εξαγωγή φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη. Από τα δημοσιεύματα, αλλά και την τοποθέτηση κρατικών αξιωματούχων προκύπτει ότι το επίσημο Ελληνικό κράτος υποστηρίζει πλήρως αυτή την άποψη.

Σύμφωνα λοιπόν με την επικρατούσα άποψη, προκύπτει ότι οι εταίροι που θα αναπτύξουν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου έχουν τρεις εναλλακτικές λύσεις. Ή θα εξάγουν το αέριο με μορφή LNG ή θα προχωρήσουν στην κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού με μήκος +/-1200 χιλιόμετρα και πορεία Κύπρο, Κρήτη, Πελοπόννησο, Ευρώπη ή θα υπάρξει συνδυασμός των δυο ανωτέρω λύσεων.
Είναι προφανές ότι αυτός ο αγωγός είναι πρακτικά από πολύ δύσκολο έως αδύνατον να υλοποιηθεί. Διότι σύμφωνα με τα δημοσιεύματα θα είχε μεταφορική ικανότητα +/- 8 bcm, που σημαίνει ότι θα είναι περίπου σαν τον Greenstrem αλλά θα έχει διπλάσιο μήκος και ίσως διπλάσιο κόστος κατασκευής. Ο υποθαλάσσιος αγωγός Greenstream που ενώνει την Λιβύη με την Σικελία, έχει μήκος 520 χιλιόμετρα, χωρητικότητα 8 bcm (με προοπτική να γίνουν 11 bcm) και κόστισε περίπου 6.6 δισεκατομ. δολάρια. Υπό τις παρούσες συνθήκες, μάλλον θα προέκυπτε πρόβλημα χρηματοδότησης. Επιπλέον η κατασκευή του θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών της Κρήτης, Πελοποννήσου και ηπειρωτικής Ελλάδος.

Όμως οι κύριοι λόγοι μη κατασκευής του εν λόγο αγωγού δεν είναι μόνο οι παραπάνω. Ο κύριος λόγος είναι ότι το φυσικό αέριο που θα εξάγεται από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την διεθνή αγορά θα είναι με την μορφή LNG, διότι αυτή η λύση εμπεριέχει το μικρότερο ρίσκο εξαγωγής του, σε μία ευαίσθητη περιοχή στην οποία το φυσικό αέριο δεν είναι επιχειρηματική δραστηριότητα αλλά ένα βαθιά πολιτικό ζήτημα. Κατά πάσα πιθανότητα θα έχει προορισμό τις αγορές της Ασίας, καθότι οι τιμές εκεί είναι υψηλότερες. Ίσως ένα μέρος του ή ακόμα και όλο να έρθει στην Ευρώπη, αλλά σ΄ αυτή την περίπτωση υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να ελέγχεται από τον Ρωσικό γίγαντα Gazprom.
Υπάρχουν ενδείξεις που μπορούν να δικαιολογήσουν μια τέτοια εκτίμηση; Βεβαίως υπάρχουν και τρεις από τις πλέον χαρακτηριστικές είναι οι παρακάτω.
1.Η συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην Κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος» ο επικεφαλής της Noble στην Κύπρο, κ. Τόμιτς, ο οποίος κατέστησε σαφές ότι το LΝG δίνει ελευθερία εμπορίας άρα και γεωπολιτικών σχεδιασμών και φυσικά μεγαλύτερα κέρδη.

2.Η Ισραηλινή Delek υπέγραψε μια μη δεσμευτική συμφωνία για την πώληση LNG στην Gazprom. Ρώσοι και Ισραηλινοί συμφώνησαν για την πώληση 2-3 εκατ. τόνων τον χρόνο αρχής γενομένης από το 2017 και για διάστημα 15-20 ετών. Η τιμή δε του αερίου, θα διαμορφώνεται βάση των τιμών που ισχύουν στην Ασία. Αυτό σημαίνει ότι οι Ρώσοι εμφανίζονται να είναι πλέον σίγουροι ότι το LNG θα είναι η τελική απόφαση και δείχνουν ότι είναι αποφασισμένοι να αποκτήσουν ποσότητες στην ανώτερη τιμή της αγοράς.
3.Η βαβελικού τύπου τοποθέτηση της Ελλάδας, του Ισραήλ, της Κύπρου, της Delek και της Noble για την επικείμενη ενεργειακή συνεργασία, που προέκυψε αυτές τις ημέρες στην Αθήνα.
Φυσικά υπάρχει και η κοινή λογική, η οποία λέει το εξής. Υπάρχει μια εταιρεία (η Noble) η οποία αναπτύσσει ένα μεγάλο νέο κοίτασμα φυσικού αερίου μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου και η οποία έχει στενή συνεργασία και με τις δυο αυτές χώρες. Για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω θα επιλεγεί η λύση του LNG. Η απόσταση μεταξύ των δύο χωρών είναι περίπου 220 ναυτικά μίλια. Με αυτά τα δεδομένα, δημιουργούνται οι εξής απορίες. Για ποιο λόγο θα έπρεπε να κατασκευαστούν δύο LNG τέρμιναλ για την εξαγωγή του, σε μια σχετικά τόσο μικρή απόσταση; Δηλαδή ένα στην Κύπρο και ένα στο Ισραήλ; Δεν είναι περισσότερο λογικό να κατασκευαστεί μόνο ένα; Το αν θα κατασκευαστεί στην Κύπρο ή στο Ισραήλ, είναι ένα θέμα που θα προκύψει μετά τις διαπραγματεύσεις των δύο κυβερνήσεων.
Συνεπώς ο ρόλος που θα μπορούσε να διαδραματίσει η Ελλάδα για την εξαγωγή του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, είναι εάν μπορεί να αποδείξει πως μπορεί να διοχετεύσει το παραγόμενο LNG προς την Ευρωπαϊκή αγορά. Αυτός σίγουρα είναι ένας πολύ σημαντικός ρόλος, διότι η Ελλάδα θα ήταν σε θέση να ενώσει την Ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου με νέες πηγές. Κατ’ αυτό τον τρόπο η Ελλάδα θα άνοιγε τον Νότιο Διάδρομο Αερίου και θα έπαιζε σημαντικότατο ρόλο στην Ευρωπαϊκή ασφάλεια εφοδιασμού.
Για να δημιουργήσει όμως η Ελλάδα την απαιτούμενη εμπιστοσύνη σε αυτούς που θα στηρίξουν το ενεργειακό τους μέλλον στις επιλογές της, πρέπει να τους πείσει ότι έχει “καπαρώσει” το απαιτούμενο φυσικό αέριο. Κάτι που έως σήμερα δεν έχει καταστεί εφικτό, αφού το 2009 ήταν το Ρώσικο αέριο του South Stream, το 2010 ήταν το Αζέρικο του ITGI και το 2012 είναι αυτό της Ανατολικής Μεσογείου.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου θα μπορούσε τελικά να είναι το ζητούμενο αέριο, που η Ελλάδα θα προτείνει για την Ευρωπαική Ασφάλεια Εφοδιασμού. Αμέσως δημιουργείτε μια συγκεκριμένη απορία. Εάν η ΔΕΠΑ και ο ΔΕΣΦΑ πουληθούν σε κάποιον ή κάποιους αγοραστές, ποιός τελικά θα είναι ο ρόλος που θα διαδραματίσει η Ελλάδα σ’ αυτή την υπόθεση διατηρώντας μόνο κάποιο ποσοστό στον ΔΕΣΦΑ;
energypress