ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

Ο Νταβούτογλου ανέφερε περαιτέρω ότι δεν μπορεί η Τουρκία «να θυματοποιείται» για μια χώρα, εννοώντας την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Ντόναλντ Τουσκ του απάντησε ότι η θέση πως θα πρέπει να εκπληρώσει η Τουρκία τις υποχρεώσεις της, να εφαρμόσει δηλαδή το Πρωτόκολλο της Άγκυρας, δεν είναι μόνο θέση της Κύπρου αλλά των «28» κρατών-μελών.
Το παρασκήνιο των Βρυξελλών οδήγησε σε μια συμφωνία Ε.Ε. –Τουρκίας για το μεταναστευτικό, που ενδεχομένως δεν θα μπορέσει να εφαρμοστεί, για μια σειρά λόγους, μεταξύ αυτών και το γεγονός ότι βασικός παίκτης για την εκπλήρωσή της είναι η Άγκυρα. Την ίδια ώρα, αν και η Κυπριακή Δημοκρατία κατάφερε να περάσει χωρίς απώλειες από τη σύνοδο αυτή, είναι προφανές πως στους επόμενους μήνες το θέμα των κεφαλαίων θα συνδεθεί με την πορεία του Κυπριακού.

Όπως σημείωναν ξένοι διπλωμάτες, αν και δεν υπάρχει οποιαδήποτε δέσμευση, τον Ιούνιο, στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. θα επιχειρηθεί «να γίνει ταμείο» για τη συμφωνία με την Τουρκία και να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα.

Εάν η Τουρκία θέλει να πιέσει στο Κυπριακό, για τα πέντε μπλοκαρισμένα από τη Λευκωσία κεφάλαια, θα αφήνει κενά στην εφαρμογή της προχθεσινής συμφωνίας για το μεταναστευτικό. Το κλίμα στην πλειοψηφία των κρατών-μελών στην τελευταία σύνοδο ήταν πως δεν θα μπορούσε η Κύπρος να πληρώσει τον λογαριασμό. Αποδέχθηκαν τη θεωρία της Κύπρου πως άνοιγμα των κεφαλαίων τώρα θα δηλητηρίαζε το κλίμα στο Κυπριακό. Υιοθέτησαν την προσέγγιση του Κύπριου ΥΠΕΞ ότι πρέπει να υπάρξει συγχρονισμός Κυπριακού και ευρωτουρκικών. Αυτή η τοποθέτηση κέρδισε έδαφος σε αυτή τη φάση, όμως, είναι σαφές πως το θέμα των κεφαλαίων θα επανέλθει από την Τουρκία αλλά και από εταίρους μας.

Γι’ αυτό και χρειάζεται να γίνει από τώρα διαχείριση των αποτελεσμάτων, καθώς δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι και από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών γίνεται αναφορά πλέον για εξελίξεις στο Κυπριακό τον Ιούνιο. Μια αναφορά την οποία φαίνεται να επικαλούνται και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει ενημερώσει τα κράτη-μέλη πως την Άνοιξη θα είναι έτοιμη τεχνικά για άνοιγμα των κεφαλαίων. Μια τοποθέτηση, που όπως πληροφορούμαστε έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Λευκωσίας.

Τη Λευκωσία βοήθησαν αυτή τη φορά διάφορες συγκυρίες. Βοήθησε το ότι ξεκαθάρισε από την αρχή πως εάν επιχειρείτο άνοιγμα των παγωμένων κεφαλαίων θα ασκούσε βέτο. Βοήθησε το γεγονός ότι η Βρετανία, για παράδειγμα, ενόψει δημοψηφίσματος για το Brexit τον Ιούνιο, έκανε χειρισμούς που δεν θα ενίσχυαν εσωτερικά όσους θέλουν την έξοδο της χώρας (θετικές ήταν οι παρεμβάσεις Κάμερον, που ανέδειξε την ανάγκη να μην υπονομευθεί η διαδικασία των συνομιλιών).

Βοήθησαν, όπως πάντα, οι παρεμβάσεις της Γαλλίας κι άλλων χωρών και ο ρόλος που διαδραμάτισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ. Την ίδια ώρα, η προσπάθεια της Τουρκίας να φέρει σε αντίθετα στρατόπεδα την Ελλάδα, που καιγόταν για συμφωνία, με την Κύπρο, απέτυχε. Στις Βρυξέλλες θα παρακολουθούν την πορεία εφαρμογής της συμφωνίας με την Τουρκία γνωρίζοντας τα πολλά κενά που υπάρχουν στο κείμενο.

Προετοιμάζονται, παράλληλα, για την επόμενη σύνοδο, διαμηνύοντας πως «τον Ιούνιο αναμένονται τα σπουδαία». Τότε, όπως σημειώνουν ξένοι διπλωμάτες, ενδεχομένως θα επανέλθει το θέμα των κεφαλαίων και θα υπάρξουν και πιέσεις στο Κυπριακό. Θα γίνει, δηλαδή, αυτό που αποτράπηκε την περασμένη Παρασκευή.

Ικανοποίηση και εγρήγορση στη Λευκωσία


Θετική είναι η αποτίμηση που γίνεται εντός έδρας για τα αποτελέσματα της συνόδου στις Βρυξέλλες, χωρίς ίχνος εφησυχασμού από όλες τις πολιτικές δυνάμεις που διατυπώνουν μια επιφυλακτικότητα γνωρίζοντας πώς λειτουργεί η Τουρκία με επαναδιατύπωση του αιτήματος για χάραξη νέας στρατηγικής. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σημείωσε ότι είναι η πρώτη φορά που η Άγκυρα βρίσκει το Κυπριακό μπροστά της, στην ευρωπαϊκή της πορεία.

Ο Ν. Χριστοδουλίδης σε δηλώσεις του στο Πρωινό Δρομολόγιο, τόνισε ότι η Τουρκία πλέον αισθάνεται ότι η μη επίλυση του Κυπριακού αποτελεί εμπόδιο στον στόχο της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξιολόγησε ως σημαντικό το μη άνοιγμα των πέντε κεφαλαίων της Τουρκίας, και σημείωσε ότι δεν αποτελεί μόνο θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και των 28 κρατών-μελών. Οι θέσεις την Κυπριακής Δημοκρατίας, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο, ήταν απόλυτα κατανοητές από τους εταίρους της, προσθέτοντας ότι η Τουρκία, απαιτούσε ακόμα και μισή ώρα πριν από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, άνοιγμα των πέντε ενταξιακών κεφαλαίων.

Η Τουρκία οφείλει να κατανοήσει ότι η ικανοποίηση των όποιων ευρωπαϊκών της φιλοδοξιών προϋποθέτει την ανεπιφύλακτη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας, δηλαδή άνοιγμα λιμανιών και αεροδρομίων στα κυπριακά πλοία και αεροπλάνα, και τη συνδρομή της για λύση του κυπριακού προβλήματος, στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και των αρχών και των αξιών της ΕΕ, διαμήνυσε ο Πρόεδρος της Βουλής Γ. Ομήρου. Επεσήμανε πως «η αναφορά ότι θα υπάρξει προετοιμασία για το άνοιγμα των κεφαλαίων, αλλά στη βάση του υπάρχοντος πλαισίου, και με την επισήμανση ότι οι ενέργειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για άνοιγμα κεφαλαίων δεν δεσμεύουν τα κράτη μέλη, διασφαλίζει επαρκώς τα συμφέροντα της ΚΔ». Το ίδιο ισχύει, ανέφερε, και σε ό,τι αφορά τη θεώρηση διαβατηρίων για σκοπούς εισόδου στην Ε.Ε.

Ικανοποίηση εξέφρασε η Πινδάρου ευχόμενη οι αποφάσεις και η συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας να συμβάλει στην αποκλιμάκωση του προβλήματος, να αφαιρέσει την ασφυκτική πίεση κάτω από την οποία είχε βρεθεί η Ελλάδα, αλλά και κάποιες επικίνδυνες τάσεις που παρατηρούνται τελευταία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο ΔΗΣΥ συγχαίρει τον Πρόεδρο, όχι μόνο για τη σθεναρή και ξεκάθαρη στάση που τήρησε, αλλά διότι εξασφάλισε πολύ σημαντική υποστήριξη στην προσέγγιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και συνέβαλε και στην κοινή προσπάθεια του Συμβουλίου να καταλήξει σε μια κοινή στάση.

Η Κύπρος διεκδίκησε αποτελεσματικά τα συμφέροντά της χωρίς να φανεί ότι δημιουργεί πρόβλημα, αλλά αποδεικνύοντας ότι είναι μέρος της λύσης των προβλημάτων, τόνισε ο ΔΗΣΥ.

Αποφύγαμε τα χειρότερα, τόνισε ο γ.γ. του ΑΚΕΛ στην πρώτη αξιολόγηση της συμφωνίας. Το ΑΚΕΛ, σημείωσε, δεν τρέφει ψευδαισθήσεις καθώς ξέρει ότι οι πιέσεις θα ενταθούν. Αναμένει ότι εντός του 2016 θα ασκηθεί περισσότερη πίεση στη δική μας πλευρά για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της Τουρκίας. Ο Α. Κυπριανού απηύθυνε έκκληση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να παραμείνει σταθερός στις θέσεις της δικής μας πλευράς με μόνη προοπτική για αλλαγή στάσης, αν η Τουρκία ικανοποιήσει όλες τις απαιτήσεις της Ε.Ε.

Πιο επιφυλακτικό είναι το ΔΗΚΟ που διά στόματος Μάρκου Κυπριανού τονίζει ότι η απόφαση προκαλεί ανακούφιση αλλά δεν δικαιολογεί ενθουσιασμό. Σημειώνει ότι η Τουρκία έχει κερδίσει ό,τι ζήτησε και διερωτάται ποιο είναι το κίνητρό της για να αλλάξει στάση στο Κυπριακό.

Το ΔΗΚΟ προτείνει τη χάραξη μιας στρατηγικής που να λειτουργεί προληπτικά και όχι εκ των υστέρων, να καθορίζει εξελίξεις και να αξιοποιεί τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΕΕ και την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας προς όφελος του κυπριακού λαού και των προσπαθειών για σωστή και λειτουργική λύση.

Η ΕΔΕΚ επικρίνει τον Πρόεδρο ότι έχασε μια μοναδική ευκαιρία να αποδείξει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι εκλιπούσα αλλά παρούσα και κυρίαρχη και να υποχρεώσει την τουρκική διπλωματία σε αναδίπλωση. Παράλληλα, εκτιμά ότι η μη αξιοποίηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας για άσκηση πιέσεων προκειμένου να εργαστεί για δημοκρατική και δίκαιη λύση στο Κυπριακό, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους στο μέλλον.

Η Συμμαχία Πολιτών απαιτεί συντονισμένη στρατηγική από μέρους Κυβέρνησης για να αποτραπεί στην πορεία το άνοιγμα νέων κεφαλαίων με στόχο την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και να μείνουν κλειστά μόνο τα κεφάλαια που πάγωσε η Κυπριακή Δημοκρατία. Κρίνει ως θετικό το γεγονός ότι δεν άνοιξε κανένα από τα πέντε κεφάλαια ή άλλο κεφάλαιο που είχε παγώσει με βέτο η Κυπριακή Δημοκρατία, ταυτόχρονα όμως θεωρεί ότι αν έπρεπε να δοθούν ανταλλάγματα στην Τουρκία, θα έπρεπε να είναι μόνο οικονομικά και να σχετίζονται με τη δημιουργία υποδομής για την ανθρώπινη διαβίωση των προσφύγων.

Το βάρος της διαπραγμάτευσης και τα λάθη της Άγκυρας

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, έχοντας τη στήριξη της πλειοψηφίας των κρατών-μελών σήκωσε το βάρος της διαπραγμάτευσης με την Τουρκία. Κινήθηκε και λειτούργησε ως εντολοδόχος και εκφραστής των κρατών-μελών, όπως είναι και η αποστολή του.

Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι διέπραξαν δύο σοβαρά λάθη έναντι του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Πρώτο, στην προηγούμενη σύνοδο οι Τούρκοι επιχείρησαν να τον παρακάμψουν, μιλώντας απευθείας με την καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ και την ολλανδική προεδρία. Αυτό προκάλεσε την έντονη ενόχληση του Ντόναλντ Τουσκ για το θεσμικό αυτό ατόπημα. Δεύτερο, όταν αναχωρούσε από την Κύπρο προς την Τουρκία, στα πλαίσια της αποστολής του για να βρεθεί φόρμουλα για το προσφυγικό, τον ανάγκασαν να προσγειωθεί στην Ελλάδα για να μην είναι η πτήση του απευθείας από την… εκλιπούσα Κυπριακή Δημοκρατία.

Ο Ντόναλντ Τουσκ, όπως και ο κάθε Πρόεδρος του Συμβουλίου, ταξιδεύει με αεροσκάφος που του παραχωρεί η κυβέρνηση του Βελγίου, κράτος-μέλος όχι μόνο της Ε.Ε. αλλά και του ΝΑΤΟ. Ούτε τούτο, όμως, συγκινεί τους Τούρκους. Εν πάση περιπτώσει η στάση του κ. Τουσκ δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο της αντιμετώπισης που έτυχε από την Άγκυρα, αλλά κινήθηκε με βάση τον θεσμικό του ρόλο.

«Η Τουρκία πήρε αρκετά, δεν χρειάζεται τα κεφάλαια»
Ξεκάθαρη ήταν η στάση της Ελλάδος, κατά τη διάρκεια της Συνόδου για το θέμα του ξεπαγώματος των ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας, τα οποία μπλοκάρει η Κυπριακή Δημοκρατία. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ανέφερε στην τοποθέτησή του πως είπε ότι αυτά που παίρνει η Τουρκία από τη συμφωνία είναι ήδη αρκετά και ότι η ενταξιακή διαδικασία πρέπει να προχωρήσει, αλλά όχι με ξεπάγωμα των κεφαλαίων που έχει παγώσει η Κύπρος.

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, αιτιολογώντας τη θέση αυτή, επεσήμανε ότι προϋπόθεση για να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας είναι η επίλυση του Κυπριακού και ότι το άνοιγμα των κεφαλαίων που έχει παγώσει η Κύπρος, ουσιαστικά υπονομεύει το ενδεχόμενο αυτό.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μιλώντας στη σύνοδο των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, όπου παρευρέθη ως παρατηρητής, ο Αλέξης Τσίπρας, σχετικά με το ξεπάγωμα των κεφαλαίων της Τουρκίας, ανέφερε τα εξής:

Η Τουρκία ζητά από την ΕΕ περισσότερα από αυτά τα οποία προσφέρει.

Φαινομενικά επιθυμεί να επισπεύσει την ενταξιακή διαδικασία, ενώ στην πράξη επιδιώκει να δυσχεράνει τη θέση της κυπριακής κυβέρνησης.

Με τον τρόπο αυτόν απομακρύνει το ενδεχόμενο άμεσης επίλυσης του Κυπριακού.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τουρκία δεν ζητά ξεπάγωμα κεφαλαίων που θα την πίεζαν να υιοθετήσει διαφορετική πολιτική σε συγκεκριμένους τομείς. Ζητά να ξεπαγώσουν τα κεφάλαια που έχει παγώσει η Κύπρος.

Δεν είναι τυχαίο ότι η τακτική αυτή ασκείται την ίδια στιγμή που διαφαίνεται σοβαρή προοπτική επίλυσης του Κυπριακού.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, ο Αλ. Τσίπρας πρότεινε στους σοσιαλιστές να στηρίξουν τον Νίκο Αναστασιάδη –αν και ο Κύπριος Πρόεδρος ανήκει στη Δεξιά– γιατί ενδεχόμενη αποδυνάμωσή του, μέσα από το ξεπάγωμα των συγκεκριμένων κεφαλαίων, αδυνατίζει τη διαπραγματευτική του θέση και απομακρύνει την προοπτική επίλυσης του Κυπριακού.

Γράφει: Κώστας Βενιζέλος
Φιλελεύθερος